Linux Sistemde Kullanıcılar ve Gruplar
Kullanıcılar
Linux sisteminde tüm kullanıcı hesaplarına ait bilgiler /etc/passwd dosyasında bulunur. Buradaki bilgilerin zorunlu formatı şu şekildedir :
kullanıcı adı : şifre : hesap no (UID) : grup hesap no (GID) : info : ana dizin (home) : shell
Kullanıcı adı(Username)
: Kullanıcı için eşsiz olan isimdir.
Şifre (Password)
: Kullanıcıya ait olan şifredir.
Hesap No. (UID)
: Sistemin kullanıcıyı tanımasını sağlayan ve eşsiz olan numaradır. Her kullanıcı için farklı olması gereken bir tamsayıdır. Sistem, bir kullanıcı ile ilgili süreçleri veya dosya izinlerini takip ederken o kullanıcıya ait hesap numarası ile işlem yapar.
Grup Hesap No. (GID)
: Kullanıcının ait olduğu grubun eşsiz olan numarasıdır. Dosyalar üzerindeki izinler belirlenirken önem kazanır. Sistemdeki gruplar /etc/group dosyası içinde yer alır. Gruplar belirli dosyalara belirli yetkilerle erişime izin verilen kullanıcı kümeleridir.
Info
: Genellikle kullanıcının gerçek adı gibi bilgiler olabilir.
Ana dizin (home)
: Kullanıcının sisteme bağlandığı anda kendinin içeride bulduğu aktif dizinin adıdır.
Shell
: Kullanıcı sisteme girdiği zaman çalışacak komut.(shell)
Sistemde bulunan bazı kullanıcılar
adm : Kullanıcı hesapları ve log dosyalarının sahibidir.
bin : Executable dosyaların sahibidir.
daemon : Sadece bazı sistem süreçlerinin ve onlara verilecek izinlerin yönetimi için kullanılır.
root : Kullanıcı hesap numarası 0 olan süper kullanıcıdır. Sisteme sınırsız erişim hakkı bulunur.
userctrl:x:700:800::/home/:
ctrl:x:1000:1000:Ctrl:/home/ctrl:/bin/bash
root:x:0:0:root:/root:/bin/bash
Gruplar
Her kullanıcı bir ya da birden fazla grubun üyesidir. Belirli bir işlevi yerine getirecek olan kullanıcılar aynı grupta bulunabilir. Gruplar ile ilgili bilgiler /etc/group dosyasında saklanır. Buradaki grupların zorunlu formatı şu şekildedir :
grup adı : grup şifresi : grup no (GID) : kullanıcılar
Sistemde bulunan bazı gruplar
root::0:root
bin::1:root,bin,daemon
daemon::2:root,bin,daemon
sys::3:root,bin,adm
su Komutu
Sistemde bir kullanıcı , başka bir kullanıcı yerine giriş yaparken su komutunu kulllanır.
su root
su ctrl
Kullanıcı ve Grup İşlemleri
useradd
Sisteme kullanıcı eklemek için kullanılır.
useradd userctrl
passwd userctrl
id userctrl
userdel
Bu komut ile hedef kullanıcıya ait tüm bilgiler /etc/passwd, /etc/shadow ve /etc/group dosyalarından silinir. -r parametresi ile kullanıcıya ait tüm dosyalar sistemden silinir.
userdel userctrl
userdel -r userctrl
usermod
Hedef kullanıcı ile ilgili bilgileri değiştirmek için kullanılır. -d parametresi kullanıcının home dizinini değiştirir. -l parametresi kullanıcı adını değiştirir. -s parametresi shell bilgisini değiştirmek için kullanılır. -u parametresi user id (UID) değiştirmek için kullanılır. -g parametresi group id (GID) değiştirmek için kullanılır.
usermod -d /home/user1 userctrl
usermod -l newuserctrl userctrl
usermod -u 100 userctrl
usermod -g 800 userctrl
groupadd
Bu komut /etc/group dosyasına yeni bir grup ekler. -g parametresi group id (GID) belirlemek için kullanılır.
groupadd -g 600 groupctrl
groupdel
Hedef grubu /etc/group dosyasından siler.
groupdel groupctrl
groupmod
Hedef grubun bilgilerini değiştirmek için kullanılır.
groupmod -g 700 -n newgroupctrl groupctrl
groupmod -n newgroupctrl groupctrl